فلدسپات چیست؟

فلدسپات ازمهم‌ترین کانیهای سنگی آذرین بشمار می‌آیند. فلدسپاتها به سه گروه کلسیک، پتاسیک و سدیک تقسیم‌بندی می‌شوند. آنورتیت به فرمول شیمیایی (CaAl2Si2O8) فلدسپات نوع کلسیک است و آلبیت به فرمول شیمیایی (NaAlSi3O8) فلدسپات نوع سدیک و پتاسیم فلدسپات به فرمول شیمیایی (KAlSi3O8) فلدسپات نوع پتاسیک آن است.

چندریختیهای پتاسیم فلدسپات عبارت‌اند از: سانیدین، ارتوکلاز، میکروکلین و آدولاریا. آنورتیت و آلبیت به این امتیاز که می‌توانند جانشین شوند و در ساختمان کانی پلاژیوکلاز شرکت می‌کنند، میان فلدسپات سدیم (آلبیت) و فلدسپات پتاسیم، جانشینی محدودی وجود دارد و فلدسپاتهای این سری به انواع آلکانی فلدسپاتها شهرت دارند.

فلدسپات پتاسیک در اکثر موارد به عنوان کمک ذوب و ماده اصلی سازنده ساخته‌های سرامیکی کاربرد دارد. از آن جا که میزان مصرف فلدسپات پتاسیک در سطح بالاتری قرار دارد، ارزش اقتصادی آن نیز از فلدسپات سدیک بیشتر است.

به طور کلی صنایع عمده مصرف کننده کانیهای گروه فلدسپات شامل :

 صنایع شیشه جام، ظروف شیشه ای، فایبرگلاس، صنایع سرامیک (بدنه سرامیک، کاشی، چینی بهداشتی،….) لعاب، پر کننده ها، ساینده ها و الکترودهای جوشکاری می‌باشد. از فلدسپات فرآوری نشده در تولید الومینا از نفلین سینیت، قطعات سنگی سخت قابل مصرف در راه سازی، اطفاء شعله در صنایع کبریت سازی و …. استفاده می‌شود.
تفکیک تجاری کانیهای گروه فلدسپات شامل فلدسپاتهای پتاسیم دار با حداقل K2O=0/010 و فلدسپاتهای سدیم دار با حداقلNa2o=0/07 می‌شود. مجموع درصد دو اکسید قلیایی k2O,Na2o تعیین کننده میزان مصرف آن در صنایع شیشه است.
قسمت اعظم کانیهای گروه فلدسپات در صنایع سرامیک و شیشه مورداستفاده قرار می گیرد

مواد اولیه صنعت سرامیک

 کائولن ها : کائولن یک مینرال رسی با ترکیب شیمیایی 2SiO2.Al2O3.2H2Oاست.این مینرال یک آلومینوسیلیکات لایه ای با یک صفحه تتراهدرال است که ازطریق اتمهای اکسیژن به یک صفحه اکتاهدرال آلومینایی متصل شده است.سنگ معدنهایی که غنای کائولن آنها بالاست به عنوان خاک چینی یا کائولن شناخته می شوند.

از مهمترین خصوصیات کائولنها قدرت تعلیق، فرم پذیری، سفیدی، نرمی وعدم سایند گی آنها می باشد. کائولن یا خاک چینی به رنگ سفید بیشترین کاربرد را تولید چینی ظروف، چینی بهداشتی، کاشی وسرامیک دارد.

ایران فلدسپات مفتخراست که به عنوان بزرگترین تولید کننده کائولن فرآوری شده درایران باارائه بیش از10نوع محصول کائولن با خواص، دانه بندی وبسته بندی متنوع80% نیاز صنعت سرامیک کشوربه کائولن فرآوری شده را تامین می نماید.همچنین این شرکت تنها صادرکننده کائولن فرآوری شده در ایران است که سالانه به کشورهای امارات، بنگلادش، عمان، سوریه، پاکستان وارمنستان... صادرات دارد.

بال کلی ها : بال کلی ها از دسته کانیهای کائولینیتی رسوبی هستند که به طورمعمول شامل20 تا80% کائولینیت،10 تا25% میکا ، 6تا65% کوارتزمی باشند. در یک ذخیره مشخص در یک محل ترکیبات مختلفی از آن مشاهده می شود که شامل مقادیری از مینرالهای اصلی ومینرالهای فرعی و مواد کربنی مانند لیگینت هستند. به طورکلی بال کلی ها دارای انواع مختلفی از ناخالصی شامل ترکیبات آهن و نیتاتیم، کانیهای مونت موریلونیت، نمکهای محلول، مواد کربن دار وغیره هستند.

مواد آلی موجود دربال کلی ها اگرچه باعث ایجاد تسهیلاتی در روانسازی بال کلی ها و نیزافزایش پلاسیته ومقاومت خشک می گردند ولی در هنگام پخت نیزمی توانند باعث بروزمشکلاتی مثل ایجاد لکه های سیاه رنگ وایجاد پین هول گردند. خاک پلاستیک ST5-3صنایع خاک چینی ایران جایگزین مناسبی برای بال کلی ها درصنعت کاشی است که به علت نداشتن ناخالصیهای آلی بسیاری ازمعایب بال کلی ها رانیز ندارند. سیلیس ها : اکسید سیلیسیم(SiO2) یا سیلیس ترکیب شیمیایی است که به صورت خالص ویا به صورت ترکیب در کانی های سیلسکاته حدودﺃ 60 درصد پوسته جامد زمین را تشکیل می دهد.

کانی های سیلیکاته درمجموع90 درصد پوسته جامد زمین را تشکیل می دهد. سیلیس خالص، بی ر نگ تا سفیدرنگ است وبا ترکیب SiO2 فراوان ترین ماده موجود در پوسته زمین است. سیلیس علاوه برمصرف در فرمولاسیون فرآورده های سرامیکی، درصنایع دیگر نظیر پرکننده ها، ساینده ها، ماسه ریخته گری، سیمان و...نیز کاربرد دارد. شرکت صنایع خاک چینی ایران درحین فرآوری کائولن د ومحصول جانبی با اساس سیلیسی تولید می نماید. ZSو ZS50 با دانه بندی و قیمت مناسب میتواند تامین کننده بخشی ازسیلیس مورد نیازصنایع مختلف باشد .

فلدسپات ها : فلدسپات ها ازمهمترین کانیهای سنگی آذرین بشمارمی آیند. فلد سپات ها به سه گروه کلسیت، پتاسیک، سدیک تقسیم می شوند. فلدسپات پتاسیک وسدیک در اکثر موارد به عنوان کمک ذوب وماده اصلی سازنده ساخته های سرامیکی کاربرد دارد. شرکت صنایع خاک چینی ایران دارای معدن فلدسپات سدیک در شهر ساوه است که محصول AN استخراج شده ازاین معدن میتواند درصنایع کاشی وگرانیت و دیگر تولیدکنندگان محصولات سرامیکی مورد استفاده قرار گیرد.